Biyolüminesans

  
   Doğanın Işık Şöleni

 Biyolüminesans  tam anlamıyla doğanın bize sunduğu en güzel görsel şölenlerin nedeni olabilir. Peki nedir bu biyolüminesans? Biyolüminesans, bazı canlı organizmaların gerçekleştirdiği, kimyasal reaksiyonlar sırasında kimyasal enerjinin ışık enerjisine dönüştürülmesi ile ışık üretilmesi ve yayılması olayına verilen isimdir. Vücutlarında gerçekleştirdikleri bu reaksiyonlar onların doğanın göz kamaştıran detayları olmalarına ve bazende tehlikeli olduklarını gösteriyor.

   Karada ve denizde 1000'den fazla canlı bu özelliği kullanıyor ve hayatını bu şekilde devam ettiriyorlar. Bu özellik her ne kadar gün ışığında işe yaramasa da karanlıkta onları eşsiz kılıyor. Bazı canlılar bu özelliğini korunma, çiftleşme, savunma, aldatma ve bazıları da denizin dibinde yiyecek bulabilmek için bir fener gibi kullanıyor. Fakat hala bazı canlıların neden bu parıltıyı gösterdiği tam olarak anlaşılamadı. 

  Yaşayan ve parlayan ilk canlıların bakteriler olduğu keşfedildi. Buna bir örnek vermek gerekirse 'Denizler Altında Yirmi Bin Fersah' kitabında da geçen denizde beyazımsı bir pırıltının olmasının nedeni birçok denizde bulunan ve ölen deniz canlılarından beslenen bir bakteri olduğu anlaşıldı.

 Karada en çok karşımıza çıkan bu ışık parlamasını kullanarak beslenen, çiftleşen ve iletişim kuran canlı ateş böceğidir. Dişi ateş böcekleri ışıklarını erkekleri kandırıp onları yemek için kullanır. Onları yerken bazen öldürmeden yer, bunun nedeni vücutlarında bulunan zehri kendilerinin salgılayamaması ve dışarıdan almaları gerektiği  için olduğu düşünülüyor. Karada daha doğrusu yerin altında bu ışımayı yapan bir diğer canlıda mantarlardır. Mantarların bu yeşil ışığı neden yaydığı hala bilinmemektedir. Karadaki bir diğer canlı ise vücudunda yüksek oranda siyanür bulunan gün ışığında renginden dolayı bana yaklaşmayın imajı veren kırkayaktır. Gündüz sergilediği renk şöleni gün karardığında da parıltılarla devam eder ve canlıları uyarmaya devam eder.               

                                                                         

                                        Biyolüninesans yapan mantarlar


                                       
                                                   Ateş Böceği

    Deniz yaşamında kara yaşamına göre daha çok bu olayı görürüz. Özellikle denizin derinliklerinde... Birçok balık, alg ve ahtapot türü yaşamlarını sürdürebilmek için bu özelliği kullanırlar. Deniz yaşamda karşımıza çıkan doğada bilinen en büyük tek hücreli canlı olan 'Ateş rengi algleri normal koşullar altında renksizlerdir. Ama bir tehdit olduğu zaman vücutlarındaki iki kimyasal etkileşime girer ve mavi bir ışık yayarlar. Bu ışık yayılımı özellikle gecenin karanlık saatlerinde daha belirgin olur. Her hareket eden şeyi aydınlatırlar. Bunu kendilerini korumak için yaparlar. Ve bu özellikleri sayesinde bizlere farkında olmadan muhteşem bir görsel şölen yaratırlar. Bu görsel şölene çoğu zaman başka canlılarında katkısı olur ama bu çok fazla kayıt altına alınamamıştır. Bunu ilk gerçekleştiren bilim insanı Martin'e bu muazzam şölende yunuslar eşlik etmişti.

  Denize karanlık çöktüğünde bunun dışında birçok canlı kendini korumak için biyolüminesansı kullanır. Işık yayan canlılar arasında en parlak olan canlı ise ostrakodlardır. Bu canlılar kendini yutan bir canlı olduğu zaman yüksek bir ışık yayar ve o canlı bir anlığına kör olur ve çok parlak olduğu için kendinden büyük olan canlılara yen olmamak için ostrakodu çıkartır. Böylece ışıması sayesinde ostrakod yaşamına devam etmiş olur.

                                 
                                                           Ostrakod

   Denizin engin derinliklerinde ise hala keşfedilmeyi bekleyen birçok canlı vardı ama insan vücudu bu basınca dayanamazdı bu yüzden bilim adamları bir cihaz geliştirdi ve bu cihaz yardımıyla derinlere inerek oradaki canlılar keşfedildi. Aynı zamanda manuel olarak kontrol edilen bu cihazla oradaki canlılara zarar vermeden yakalamayı ve bu ışık yayılımını nasıl yaptıklarını çözmek için büyük bir yardımcı oldu. 

                                     
                                                      Atolla Denizanası

  Yani birçok canlı yaşamını devam etme yarışında birçok evrim geçirmiştir biyolüminesansta bu evrimlerden biri olarak görülmektedir. Canlıların yaşamını devam ettirebilmesi için gerkli olan bu özellik sayesinde bizde yeni ve ilginç canlılarla tanışıyoruz. Aynı zamanda da çok güzel bir görsel şölende cabası. 

 Bu yazıyı yazarken kullandığım videoyu aşağıya hem lik olarak hemde video olarak bırakıyorum ve kesinlikle izlemenizi tavsiye diyorum.

  --https://www.youtube.com/watch?v=E6P6_dv5t0M

                                      

İyi seyirler...